Rozwój różnych form komunikacji elektronicznej sprawił, że działania osób oferujących wysokie zyski w przypadku inwestowania środków przeniosły się do świata wirtualnego i przybrały formę oszustw inwestycyjnych w sieci.
Czym są oszustwa inwestycyjne?
Oszustwa inwestycyjne w internecie to zjawisko, które w ostatnich latach stało się coraz bardziej powszechne i złożone. W miarę rozwoju technologii, oszuści doskonalą przybrane metody działania, wykorzystując nowoczesne narzędzia oraz zabiegi socjotechniczne, aby zwodzić „inwestorów” i wyłudzać od nich środki finansowe. Ten tekst przybliży problematykę oszustw inwestycyjnych, analizując ich rodzaje, charakterystykę oraz skutki dla ofiary, również te, które często przybierają formę kradzieży tożsamości. Oszustwa inwestycyjne w internecie obejmują szereg różnych technik, których celem jest przekonanie inwestorów do ulokowania swoich środków w fałszywe lub nielegalne przedsięwzięcia. Jednym z najczęściej stosowanych rodzajów oszustw są tzw. schematy piramidowe, w których inwestorzy płacą poprzednim uczestnikom, a nie z zysków z inwestycji. Do celu tego często wykorzystywane są rachunki bankowe uczestników – najczęściej wbrew ich woli, a często również w pełnej niewiedzy.
Popularnym rodzajem oszustw są tzw. oszustwa inwestycyjne na rynku kryptowalut. W ramach tego schematu grupa oszustów manipuluje cenami kryptowalut, zwykle mniejszych i mniej znanych, poprzez sztuczne podnoszenie ich wartości. Celem jest wzbudzenie w ofiarach przekonania, że możliwa jest inwestycja z wysokim zyskiem w stosunkowo niedługim okresie. Gdy cena kryptowaluty osiągnie zakładany poziom, oszuści sprzedają swoje pozycje, co prowadzi do gwałtownego spadku wartości kryptowaluty i ogromnych strat dla inwestorów, którzy uwierzyli w manipulacje rynkowe. Oszustwa inwestycyjne w internecie często wykorzystują również tzw. fałszywe firmy inwestycyjne. Oszuści zakładają strony internetowe udające legalne firmy inwestycyjne, prezentują fałszywe wyniki zyskowności, a także kreują fikcyjne historie sukcesu. Strony takie sugerują powiązania zakładanych kont z systemem wpłat i wypłat, chociaż faktycznie mechanizm ten oparty jest na prezentacji makiet, na których uwidocznione są dowolne wartości wprowadzane przez oszustów w celu zwiększenia własnej wiarygodności. Sprawcy przekonują inwestorów, że inwestycje w ich firmę są bezpieczne i opłacalne. W rzeczywistości jednak, środki inwestorów często trafiają bezpośrednio do kieszeni oszustów lub na rachunki bankowe osób trzecich wykorzystywane do realizacji wypłat. Jednym z najnowszych narzędzi stosowanych przez oszustów inwestycyjnych jest AI, realizując w ten sposób tzw. oszustwo z użyciem sztucznej inteligencji. Za pomocą zaawansowanych algorytmów, sprawcy są w stanie generować fałszywe analizy rynkowe, prognozy i rekomendacje inwestycyjne. W ten sposób starają się zyskać zaufanie ofiar, tworząc wrażenie, że są ekspertami w dziedzinie inwestycji. W rzeczywistości jednak, sztuczna inteligencja służy im jedynie do maskowania prawdziwych intencji — wyłudzenia środków od naiwnych inwestorów. Mechanizm ten oparty jest również na prezentowaniu materiałów nierzetelnych, jednak za ich treść nie jest odpowiedzialny człowiek, a sztuczna inteligencja.
Czy warto zgłaszać oszustwo inwestycyjne na Policje?
Oczywiście, że tak! Cele takiego działania to przede wszystkim próba ustalenia danych sprawcy, ale przede wszystkim próba doprowadzenia do odzyskania utraconych środków oraz zabezpieczenie swojej tożsamości oraz właściwe udokumentowanie incydentu na wypadek wykorzystania naszych danych w przyszłości. Najczęściej w kontakcie z klientami, którzy zostali oszukani w sieci spotykamy się z przekonaniem, że utrata środków finansowych to jedyne negatywne następstwo ataku. Niestety nie jest to właściwa ocena ryzyka. Zgłaszając sprawę na policję, zadbajmy o wydanie dokumentu poświadczającego złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełniania oszustwa inwestycyjnego – taki dokument może pomóc nam w przyszłości uchronić się przed zobowiązaniami, które ktoś zaciągnął na nasze dane osobowe. Zaświadczenie pomocne będzie również, gdy nasz rachunek bankowy został wykorzystany do realizacji procederu prania brudnych pieniędzy (jak w przypadku opisanego mechanizmu piramidy).
Czy Policja może odmówić przyjęcia ustnego zawiadomienia?
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożyć można zarówno pisemnie, jak i ustnie w dowolnym komisariacie Policji. Warto jednak skorzystać z formy pisemnej. Pamiętajmy, że funkcjonariusz Policji nie może odmówić nam przyjęcia zgłoszenia nawet kiedy ocenie, że szansy ujęcia sprawcy są znikome. Powodem odmowy nie mogą być braki kadrowe w szeregach Policji, brak patrolu, który właśnie wyjechał w teren czy też ogólna informacja, że „i tak nie uda się namierzyć sprawców”. W praktyce Klienci bardzo często skarżą się na takie zachowania – my sami również wielokrotnie byliśmy świadkami takiego zachowania, gdy oczekiwaliśmy na rozpoczęcie czynności na komisariacie w całkiem innej sprawie.
Jeśli zdecydujesz się na złożenie pisemnego zawiadomienia, to opisz dokładnie, co się stało, w jaki sposób doszło do popełnienia przestępstwa, kiedy i gdzie. Ważne jest wskazanie kto i w jaki sposób zainicjował kontakt. Jeśli utraciłeś środki finansowe, zadbaj o zabezpieczenie potwierdzeń przelewów i udaj się do jednostki Policji z tymi dokumentami. Rozmiar szkody jest również jednym z tych elementów, które należy ustalić w trakcie postępowania. Co ważne, potrzeba przygotowania odpowiednich materiałów nie powinna powodować zwłoki w wizycie na komisariacie – w tego typu sprawach szybkość działania jest niezwykle ważna.
Złożyłem zawiadomienie – czy mogę już tylko czekać ?
Zdecydowanie nie! Zawiadomienie to zaledwie początek. Jako osoba pokrzywdzona masz prawo składać wnioski dowodowe, uzyskać informacje o przebiegu postępowania przygotowawczego oraz nawet wielokrotnie zapoznać się z aktami sprawy. W praktyce warto wykazywać zainteresowanie przebiegiem postępowania. Z naszego doświadczenia wynika, że często to właśnie inicjatywa dowodowa Kancelarii prowadzi do prowadzenia działań na szeroką skalę i ostatecznie ustalenia danych osoby, która środki finansowe wypłaciła z bankomatu. Mając doświadczenie w setkach tego rodzaju spraw, swoje działania nakierowujemy również na próbę ustalenia miejsca przechowywania i transferu środków finansowych.
Ważne, aby rozważyć, czy w sprawie nie powinno nastąpić powołanie biegłego, który zbada sprzęt, na którym instalowaliśmy aplikacje czy który służył nam do kontaktów ze sprawcami. Chociaż w praktyce to organ prowadzący postępowanie powinien sam rozważyć taką potrzebę, to inicjatywa dowodowa w tym zakresie odgrywa ogromną rolę w procesie poszukiwania sprawcy.
Podobnie jak w przypadku oszustw internetowych nie da się przygotować uniwersalnego schematu postępowania w sprawach związanych z oszustwami inwestycyjnymi. Pomimo tego, że mechanizmy oszustw są sobie zbliżone, to już sam sposób dokonywania transferu środków wytycza odmienne sposoby realizacji celów postępowania. Inne wnioski dowodowe będziemy składać, gdy środki zostały przesłane na rachunek bankowy odbiorcy, inne zaś gdy trafiły bezpośrednio do portfela kryptowalut. W każdym jednak przypadku ważne jest, aby już podczas pierwszego kontaktu z Policją wnioskować o przeprowadzenie konkretnych czynności w śledztwie, składając odpowiednie wnioski dowodowe.
Czy powinienem działać sam, czy skontaktować się z prawnikiem?
Korzystanie z pomocy adwokata nie jest obowiązkiem. Jeśli jednak nie wiesz, jak postąpić w takim wypadku, nie unikaj kontaktu z prawnikiem, który posiada doświadczanie w sprawach związanych ze zwalczaniem negatywnych skutków oszustw inwestycyjnych. W wielu przypadkach czasochłonna analityczna praca bądź aktywna postawa w śledztwie pozwala na zminimalizowanie negatywnych konsekwencji oszustwa oraz na odzyskanie utraconych środków finansowych.
Rozumiemy, że takie sytuacje są stresujące, a często towarzyszy im poczucie winy. Jeśli uważasz, że mogłeś paść ofiarą oszustwa inwestycyjnego, skontaktuj się z prawnikiem specjalizującym się w tych sprawach. Kancelaria Grube ma doświadczenie w postępowaniach z zakresu oszustw inwestycyjnych, więc zachęcamy do zadzwonienia do nas pod numer 58 354 05 18.
