Obowiązek alimentacyjny pomiędzy małżonkami po orzeczeniu rozwodu występuje w przypadku gdy rozwiedziony małżonek, który nie ponosi wyłącznej winy za rozkład pożycia małżeńskiego (stan taka występuje zarówno w sytuacji orzeczenia przez sąd rozwodu z winy obojga rozwiedzionych małżonków, jak również w przypadku rozwodu bez orzekania o winie) pozostaje w niedostatku. W takiej sytuacji małżonek ten może domagać się od współmałżonka świadczenia alimentacyjnego.
Co jest konieczne do obowiązku alimentacyjnego?
Oba elementy czyli brak wyłącznej winy oraz niedostatek są przesłankami koniecznymi i nie wystarczy wystąpienie tylko jednej z nich np. samego faktu pozostawania w niedostatku. Sąd dokonując oceny stanu niedostatku po stronie rozwiedzionego małżonka bierze pod uwagę również możliwości zarobkowe domagającego się alimentów, ponieważ jak przyjęto w orzecznictwie sądów małżonek występujący w sprawie o alimenty i domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego przyjmuje się, że w niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części, a usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia, jak również wieku. Tak więc stan niedostatku występuje nie tylko gdy uprawniony nie posiada w ogóle własnych środków utrzymania, ale również w sytuacji gdy nie posiada on dostatecznych własnych środków utrzymania, które mogłyby zaspokoić jego usprawiedliwione potrzeby. Żądanie takiego małżonka dotyczyć może dostarczenia środków utrzymania jedynie w zakresie usprawiedliwionych potrzeb.
Wysokość świadczenia alimentacyjnego
Przy określaniu wysokości świadczenia alimentacyjnego w opisanej powyżej sytuacji sąd bierze pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe małżonka zobowiązanego do świadczenia alimentacyjnego. Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego spośród małżonków (art. 60 § 2 KRO). W takiej sytuacji sąd może nałożyć na małżonka wyłącznie winnego obowiązek alimentacyjny polegający na zaspokojeniu usprawiedliwionych potrzeb życiowych małżonka całkowicie niewinnego również w sytuacji gdy ten nie pozostaje w niedostatku. Nałożenie takiego obowiązku w opisanej powyżej sytuacji może mieć miejsce w sytuacji gdy na skutek rozwodu nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Zgodnie z przyjętym orzecznictwem Sądu Najwyższego przy ocenie, czy nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, należy brać pod uwagę warunki materialne tego małżonka, jakie miałby gdyby drugi z małżonków spełniał należycie swoje obowiązki i gdyby małżonkowie kontynuowali wspólne pożycie. Dla oceny, czy warunek przewidziany w art. 60 par. 2 KRO został spełniony, nie są istotne ewentualne zmiany, jakie nastąpiły w położeniu materialnym małżonka niewinnego w czasie między faktycznym i fizycznym rozejściem się małżonków a orzeczeniem rozwodu, natomiast istotne jest porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali wspólne pożycie.
Obowiązek alimentacyjny, a orzeczenie o winie
Obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego nie istnieje obligatoryjnie w każdym bez wyjątku przypadku, gdy tylko spełnione są ogólne przesłanki wyraźnie określone w art. 60 § 2 KRO, gdyż poprzez użycie słów “sąd może orzec”, ustawodawca dał wyraz pewnej swobodzie sędziowskiej, która pozwoli sądowi na oddalenie powództwa, jednakże tylko wyjątkowo, gdy będą przemawiały za tym konkretne, bardzo ważne powody. Istotną okolicznością jest również to, że w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków przy jednoczesnym wystąpieniu stanu niedostatku po stronie małżonka niewinnego, małżonek uprawniony (niewinny) nie ma potrzeby wykazywać, że rozwód pogorszył jego sytuację materialną, gdyż stan niedostatku jest dalej idącą konsekwencją rozwodu niż samo pogorszenie sytuacji materialnej.
Profesjonalna pomoc prawna w zakresie spraw o alimenty
Interesantów zainteresowanych złożeniem pozwu o alimenty oraz podmioty pozwane do obowiązku alimentacyjnego zapraszamy do kontaktu. Nasz Zespół z Kancelarii Adwokackiej Bartosza Grube posiada wieloletnie doświadczenie w kompleksowej obsłudze postępowań wynikających z prawa rodzinnego, poparte licznymi sukcesami w postaci orzeczeń wydanych na korzyść Klientów Kancelarii.