Orzeczenie alimentów przy rozwodzie.

Alimenty są świadczeniem na rzecz osób fizycznych, które ze względu na wiek lub swój stan zdrowia nie są w stanie uzyskać środków utrzymania własnymi siłami. Obowiązek alimentacyjny może wynikać z pokrewieństwa, powinowactwa lub małżeństwa. W artykule omówione zostanie zagadnienie alimentów, o których orzeka sąd w postępowaniu rozwodowym.

Postępowanie rozwodowe toczy się przed właściwym miejscowo sądem okręgowym i poza rozstrzygnięciem dotyczącym samego rozwiązania małżeństwa sąd w określonych sytuacjach orzekać może o alimentach (na rzecz współmałżonka i małoletniego dziecka/dzieci), sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron, miejscu pobytu dziecka czy też sposobie realizacji kontaktów rodzica z dzieckiem.

Orzeczenie o winie, a obowiązek alimentacyjny.

Najczęściej spotykanym rozstrzygnięciem w zakresie alimentów jest orzeczenie o alimentach na rzecz małoletniego dziecka stron oraz na rzecz byłego współmałżonka. O ile sytuacja dotycząca sposobu regulowania świadczeń alimentacyjnych na rzecz dzieci jest jasna i sprowadza się zasadniczo do ustalenia uzasadnionych potrzeb dziecka oraz możliwości finansowych zobowiązanego do alimentacji, o tyle sytuacja w przypadku alimentów na rzecz byłego małżonka jest nieco bardziej skomplikowana. Istotny wpływ na możliwość dochodzenia alimentów ma to czy sąd orzekając rozwód rozstrzyga o winie stron.

Zgodnie z treści art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

 

W praktyce oznacza to, że jeśli żadna ze stron nie zostanie uznana za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa, to możliwość zasądzenia alimentów występuje zasadniczo wyłącznie, gdy jeden z małżonków popadnie w stan niedostatku. Stan ten nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu, według bowiem przeważającego poglądu żądanie świadczeń alimentacyjnych jest uzasadnione także wtedy, gdy uprawniony do alimentów małżonek znalazł się w niedostatku dopiero po upływie pewnego czasu od orzeczenia rozwodu. Niedostatek występuje, gdy uprawniony do alimentacji według obiektywnej oceny nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swoich usprawiedliwionych, podstawowych potrzeb życiowych.

Odmiennie kształtuje się sytuacja prawna w przypadku orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonekwyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzebmałżonka niewinnego. Dla orzeczenia alimentów nie jest wówczas niezbędne wystąpienie stanu niedostatku, wystarczającą przesłanką jest istotne pogorszenie sytuacji materialnej.

Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec małżonka.

Należy pamiętać, że obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży ten termin.