Na samym początku należy wyjaśnić pojęcie ustawowej wspólności małżeńskiej. Jest to system regulujący stosunki między małżonkami ze względu na ich uprawnienia do poszczególnych praw majątkowych. Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wspólność majątkowa powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż powstaje ona pod warunkiem zaniechania zawarcia między przyszłymi małżonkami umowy majątkowej.
Dalej przepis wskazuje, że wspólność majątkowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jest to określane mianem majątku wspólnego. Warto zaznaczyć, że chodzi o przedmioty majątkowe nabyte po zawarciu małżeństwa, zatem w skład majątku wspólnego nie będą wchodziły przedmioty majątkowe poszczególnych małżonków nabyte przed zawarciem małżeństwa.
Posłużmy się przykładem: Jeżeli żona po ślubie kupi samochód, to będzie on również własnością jej męża. Dodatkowo należy zaznaczyć, że nie ma określenia wysokości udziałów.
Co jeszcze wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Przepisy wskazują, iż jest to wynagrodzenie każdego z małżonków, jak również dochody z działalności gospodarczej każdego z nich. W skład majątku wspólnego wchodzą także dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków. Oznacza to, że np. dochody z najmu za mieszkanie małżonka, które miał przed ślubem wchodzą do majątku wspólnego małżonków.
Przepisy wskazują także na środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, a także kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie oraz środki zgromadzone na koncie OIPE. Należy zaznaczyć, że wskazane wcześniej składniki wchodzące w majątek wspólny nie są katalogiem zamkniętym.
Co nie wchodzi w zakres majątku wspólnego małżonków?
Wiadomym jest już, co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Nasuwa się zatem pytanie, czy jest coś, co w niego nie wchodzi?
Każdy z małżonków posiada tzw. majątek osobisty. Przepisy określają, iż w skład majątku osobistego każdego z nich wchodzą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Wspomniany wcześniej samochód w tym wypadku zakupiony przez małżonkę przed ślubem będzie tylko jej w 100%. W skład majątku osobistego wchodzą także przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił – w tym przypadku takie postanowienie musi być wyrażone bezpośrednio w umowie darowizny bądź też w testamencie. Jeżeli nie ma jednak takiego postanowienia, oznacza to, że co do zasady „spadek po rodzicach” przypadnie tylko jednemu ze współmałżonków – nie wejdzie on do majątku wspólnego.
Przepisy wskazują, iż do majątku osobistego małżonków wchodzą także prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom – przykładem będą tutaj prawa majątkowe małżonka będącego wspólnikiem w spółce cywilnej. Wskazuje się również na przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków – przykładem są przedmioty związane z hobby czy też zainteresowaniami jednego z małżonków. Na przykład zestaw wędkarski w przypadku gdy mąż jest zapalonym wędkarzem wchodzi tylko w skład jego majątku osobistego.
W skład majątku osobistego małżonków wchodzą także prawa niezbywalne mogące przysługiwać tylko jednej osobie, np. prawo użytkowania. Do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą także przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość. Oznacza to, że np. jeżeli ubezpieczalnia wypłaci małżonkowi odszkodowanie za wypadek komunikacyjny, wówczas kwota odszkodowania będzie wchodziła w majątek osobisty małżonka.
Jak to jest z tym wynagrodzeniem?
Budzącym wątpliwości wydaje się być pkt. 7 art. 33 omawianej ustawy. Mówi on o tym, że w skład majątku osobistego wchodzą wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków. Jak to bowiem ma się do tego, że wynagrodzenie każdego z małżonków wchodzi w skład ich majątku wspólnego? W skład majątku osobistego wchodzi bowiem roszczenie małżonka o wynagrodzenie za pracę bądź też za działalność zarobkową. Mąż nie ma bowiem roszczenia do wypłaty wynagrodzenia żonie.
Majątek osobisty rozkłada się także na przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków a także prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.
Wskazania przykładu natomiast wymaga pkt. 10 art. 33 kodeksu. Stanowi on, że przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, wchodzą w skład majątku osobistego. Dobrym przykładem będzie sytuacja, gdy mąż posiadał przed ślubem mieszkanie, po ślubie zaś je sprzedał i kupił za nie kolejne mieszkanie. Wówczas ostatnia wymieniona nieruchomość będzie wchodziła w skład majątku osobistego męża.
Skład majątku osobistego oraz majątku wspólnego małżonków niejednokrotnie może rodzić wiele pytań i wątpliwości. Jeżeli zawarło się związek małżeński, warto zorientować się, w jakiej sytuacji majątkowej znajduje się małżonek i jakie mu przysługują prawa majątkowe oraz co może zrobić, aby je ochronić.
Mogą Cię zainteresować:
