Rozwój technologii, pandemia i często niższe koszty sprawiły, że sklepy internetowe stały się częścią codziennego życia nas wszystkich. Ta powszechność nie umknęła też, niestety, uwadze oszustów, a internet może być ryzykownym miejscem na zakupy. W tym poście opowiemy nieco o podstawowych sposobach zabezpieczania się przed przestępstwami przy kupowaniu rzeczy w sieci.
Jak uniknąć potencjalnych zagrożeń przy zakupach przez internet?
Przede wszystkim kupujący powinien zweryfikować tożsamość sprzedawcy. Jeżeli sprzedający udostępnia jakieś swoje dane, jak np. NIP czy REGON, to możesz wtedy bardzo łatwo wyszukać go w rejestrach przedsiębiorców. Do tego też polecamy sprawdzić opinie na temat podmiotu, od którego chcesz coś kupić, w wyszukiwarce Google i mediach społecznościowych. Dzięki nim będziesz w stanie szybko ocenić, czy masz do czynienia z prawdziwym przedsiębiorcą, czy z kimś, kto się pod takowego podszywa. Zachęcamy też do korzystania, w miarę możliwości, z renomowanych platform sprzedażowych, takich jak np. Allegro czy Amazon. Dają one niemal stuprocentową gwarancję bezpiecznych i udanych zakupów.
Naszą uwagę powinna również zwrócić cena za dany towar. W dużym skrócie – jeśli coś jest zbyt dobre, by było prawdziwe, to istnieje spore ryzyko, że to oszustwo. Możemy śmiało założyć, że np. nowe spodnie od Gucci za 100 zł to podejrzana oferta i istniałyby spore szanse, że jakiś przestępca próbuje się właśnie wzbogacić. Nawet jeśli ludzie rzuciliby się na taką ofertę, to nikt by tego ubrania nie dostał, a oszust zainkasowałby sporą ilość gotówki. Przy każdej takiej „okazji” trzeba zachować szczególną ostrożność.
Gdy okaże się, że cena za ten produkt faktycznie stanowi dobrą okazję, a ludzie nie zostają z pustymi rękami po zakupach, warto również zwrócić uwagę na jego autentyczność. Internet jest pełen podróbek, które są sprzedawane jako oryginały. Warto przed zakupem zweryfikować, czy przedmiot, który chcemy kupić, faktycznie jest tym, za co go uważamy. Warto poprosić sprzedawcę o wszystkie dane i certyfikaty potwierdzającego jego pochodzenie.
Kolejnym sposobem na bezpieczniejsze zakupy przez internet jest dokonywanie płatności za pobraniem. W ten sposób chronimy swoje dane, w tym dostęp do rachunku bankowego, przed wykorzystaniem przez nieuczciwego sprzedawcę. Nie doprowadzamy też do sytuacji, w której pieniądze znalazłyby się u kontrahenta, zanim odbierzemy i sprawdzimy produkt.
Należy pamiętać, aby nigdy nie podawać danych dostępowych do swojego konta w bankowości internetowej osobom nieupoważnionym. Coraz częstszym mechanizmem wykorzystywanym przez oszustów internetowych jest przesłanie kupującemu dedykowanego odnośnika, pod którym ma on „odebrać towar” lub „dopełnić formalności sprzedażowych”. O ile linki te nie odsyłają nas do bezpiecznych platform rozliczeniowych, to pod żadnym pozorem nie powinniśmy korzystać z takiej formy zapłaty za towar. W wielu przypadkach prowadzi ona do utraty dostępu do konta bankowego.
Co zrobić, jeśli zostaniesz oszukany(-a) podczas zakupów w internecie?
Internetowi oszuści w żaden sposób nie mogą czuć się bezkarni. Nikt bowiem w Internecie nie jest anonimowy, a za bezprawne działania sprzedawcy podlegają odpowiedzialności karnej.
Zgodnie z art. 286 § 1 k.k. kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
W przypadku, gdy podczas zakupów online środki pieniężne zostaną ściągnięte bez zgody właściciela rachunku bankowego z jego konta, należy niezwłocznie powiadomić o tym bank i zablokować konto. Im szybciej to zrobimy, tym szybciej zablokujemy internetowemu oszustowi dostęp do naszych danych, które mógłby dalej wykorzystywać.
Kolejnym krokiem jest zgłoszenie sprawy na policję. Osoba poszkodowana, w tym przypadku kupujący, ma prawo złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w jednostce policji lub w prokuraturze. Do zawiadomienia należy dołączyć wszystkie posiadane dowody, jak np. zrzuty ekranu czy korespondencję z oszustem.
Rozwój technologii i zmiana nawyków przy kupowaniu to znak postępujących czasów. Niektórzy, niestety, korzystają z tych zjawisk do działania na szkodę innych. Pamiętaj o szczególnej ostrożności podczas dokonywania transakcji w Internecie. Kieruj się czujnością, ograniczonym zaufaniem i zdrowym rozsądkiem, gdy będziesz przeglądał kolejny sklep internetowy.
Autor: Barbara Urwentowicz – radca prawny