Sytuacja kredytobiorców wobec wzrostu stóp procentowych.

Sytuacja kredytobiorców wobec wzrostu stóp procentowych.

Poczynając od jesieni roku 2021 Rada Polityki Pieniężnej już 6 krotnie podwyższała stopy procentowe, co w sposób bezpośredni wpływa na wysokość rat kredytów zawartych w polskich złotych. Aktualnie główna stopa referencyjna NBP wynosi 6%. Taka sytuacja na rynku ma dwojakie przełożenie na sytuację kredytobiorcy –  po pierwsze wpływa bowiem na wysokość rat kredytów już zaciągniętych, po drugie wprowadza pewnego rodzaju ograniczenia w zakresie możliwości korzystania z zewnętrznego finansowania.

Rządowa pomoc dla kredytobiorców.

Aktualnie trwają pracę nad rządowym projektem ustawy o pomocy kredytobiorcom będącym konsumentami –  w chwili pisania tekstu ustawa została przyjęta przez Sejm RP i skierowana do Senatu. Ustawa zakłada przede wszystkim możliwość skorzystania z tzw. wakacji kredytowych czy zawieszenia spłaty rat kredytów mieszkaniowych na łączny okres 8 miesięcy w okresie od 1 sierpnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku. Co istotne zgodnie z założeniem ustawy wniosek taki będzie mógł złożyć wyłącznie konsument i to wyłącznie w stosunku do jednej umowy kredytowej zawartej w celu nabycia nieruchomości przeznaczanej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Przepisy ustawy nie będą miały jednak zastosowania do kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż polski złoty. Dodatkowo projekt ustawy w aktualnym brzmieniu przewiduje również zasilenie dodatkowymi środkami Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, co ma zwiększyć realne możliwości uzyskania dopłat z jego środków.

Czy kredytobiorcy pójdą śladem frankowiczów?

Aktualna sytuacja na rynku finansowym sprawia, że coraz częściej pojawiają się analizy zmierzające do ustalenia czy – podobnie jak w przypadku kredytów frankowych –  możliwe będzie unieważnienie umów kredytowych zawieranych przez konsumentów w polskich złotych. Mechanizm jest podobny do tego, który dotyczył kredytów zawartych w CHF. Kredyty zawierane były głównie w okresie, gdy kurs franka szwajcarskiego był na rekordowo niskim poziomie. Dopiero uwolnienie kursu franka przez bank centralny Szwajcarii spowodowało dynamiczny wzrost rat kredytów. Sytuacja ta pociągnęła ze sobą szybki wzrost zainteresowania procedurą unieważniania umów kredytowych w CHF, a finalnie doprowadziła do ukształtowania linii orzeczniczej sądów, która dziś pozwala skutecznie oszacować szanse i ryzyka związane z ewentualnym procesem.  Kredyty w polskiej walucie najczęściej zawierają klauzule zmiennego oprocentowania ustalanego w oparciu o wskaźniki WIBOR 3M oraz WIBOR 6M (są one zależne od oprocentowania trzy i sześciomiesięcznych depozytów na rynku międzybankowym). Pośród dostępnych opracowań analitycy rynkowi oraz prawnicy coraz częściej wskazują na brak reprezentatywności takiego wskaźnika oraz jedynie formalną zgodność z unijnymi rozporządzeniami.

Jeśli stopy procentowe nadal będą szybowały w górę lub sytuacja ekonomiczna nie ulegnie poprawie, to nie można wykluczyć, że w sądach zaczną pojawiać się kolejne pozwy z żądaniem unieważnienie umów złotówkowych.