Tematyka odpowiedzialności wspólników spółki jawnej za jej zobowiązania, chociaż pozornie prosta, może w praktyce przysporzyć problemów i wątpliwości. W tym artykule opowiemy jak to zagadnienie działa i czego można się spodziewać.
Co istotne – przepisy dotyczące tego typu odpowiedzialności mają też zastosowanie do innych spółek osobowych tj. partnerskiej, komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej.
Podstawa prawna
Podstawą jest tu art. 22 § 2 k.s.h., zgodnie z którym wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz samym przedsiębiorstwem – wszyscy wspólnicy odpowiadają tym, co mają i majątkiem spółki.
Wspólnik odpowiada swoim majątkiem dopiero, gdy dojdzie do bezskutecznej egzekucji z samej spółki (art. 31 k.s.h.).
Jak powinna wyglądać egzekucja należności wobec spółki jawnej i jej wspólników?
Gdy dojdzie do sytuacji, że zostanie wydany wyrok zasądzający egzekucję wobec spółki czy niej i jej wspólników, wierzyciel powinien w pierwszej kolejności skupić się na majątku przedsiębiorstwa, a jeśli to się nie uda, to dopiero wtedy skierować działania na wspólników.
Jedynym wyjątkiem od powyższego jest oczywista bezskuteczność egzekucji wobec spółki – w takim przypadku wierzyciel może od razu skierować egzekucję wobec wspólników. Niemniej jednak to wierzyciel musi udowodnić, że egzekucja wobec spółki jest bezskuteczna.
Oznacza to, że wierzyciel przed uzyskaniem klauzuli wykonalności na wspólników musi przeprowadzić bezskuteczną egzekucję wobec spółki albo na etapie postępowania klauzulowego udowodnić oczywistą bezskuteczność egzekucji wobec spółki.
Jak wygląda orzecznictwo?
Przepisy są klarowne, więc może się wydawać, że sądy będą jednolicie orzekać. Niestety, co pozornie wydaje się oczywiste, w praktyce może powodować wiele problemów. Znane są przypadki, w których nadawano klauzule wykonalności na wspólników bez wcześniej przeprowadzonej bezskutecznej egzekucji wobec spółki, czy bez wykazania oczywistej bezskuteczności.
Uzasadnienie sądów w takich przypadkach sprowadza się do argumentu, że skoro zostali pozwani wspólnicy, a w konsekwencji wyrok jest wydany wobec nich i spółki to można „pominąć” egzekucję wobec przedsiębiorstwa. Takie stwierdzenie stoi w rażącej sprzeczności z fundamentem zasady subsydiarnej odpowiedzialności wspólników spółki i zawsze powinno spotykać się z ich reakcją.
Kancelaria GRUBE ma duże doświadczenie w zakresie obsługi wspólników spółek osobowych i świadczy kompleksową obsługę w sytuacjach, w których podejmuje się próby egzekucji wobec nich.
Autor: Mateusz Buczkowski – radca prawny
