Nieprzekazanie informacji Radzie Nadzorczej w terminie jest karalne – zmiany w Kodeksie Spółek Handlowych

Ustawą z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2022. 807 z dnia 12 kwietnia 2022 r. ze zm.) do obowiązującego Kodeksu spółek handlowych zostały wprowadzone istotne zmiany, które weszły w życie w październiku 2022 roku.

Jedną ze zmian jest dodanie przepisów karnych po art. 587 ustawy z dnia 15 września 2000 r.  Kodeks spółek handlowych m.in. w postaci art. 587¹ k.s.h. o treści:

„Art. 587¹ § 1. Kto, wbrew obowiązkom wynikającym z art. 219 § 4 i 4¹ art. 300⁷¹ § 1–2, art. 300⁷⁶ § 5 albo art. 382 § 4 i 5, nie przekazuje informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień w terminie lub przekazuje je niezgodne ze stanem faktycznym, lub zataja dane wpływające w istotny sposób na treść tych informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień – podlega grzywnie nie niższej niż 20 000 złotych i nie wyższej niż 50 000 złotych albo karze ograniczenia wolności.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie – podlega grzywnie nie niższej niż 6000 złotych i nie wyższej niż 20 000 złotych.”

Przytoczone w przepisie powyższym reguły mówią, iż na żądanie organu rady nadzorczej pracownik danej spółki ma obowiązek przekazać dany dokument, sprawozdanie, informacje lub wyjaśnienia.  Jeżeli umyślnie nie zrobi tego w terminie, w którym jest obowiązany, aby to zrobić lub przekazuje informacje nieprawdziwe, bądź też ukrywa, jaki jest stan faktyczny mający istotny wpływ podlega karze grzywny albo karze ograniczenia wolności. W przypadku, gdy sprawca działa nieumyślnie podlega karze grzywny w graniach niższych niż jeśli działa umyślnie.

Nie ulega wątpliwości, iż przytoczony przepis jest rozszerzeniem art. 587 k.s.h., który to sankcjonuje ogłaszanie nieprawdziwych danych wynikających z obowiązków pracowników wymienionych w przepisach w tytule III (spółki kapitałowe) oraz IV (łączenie, podział i przekształcanie spółek).

Kto może popełnić przestępstwo?

Krąg osób, które mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karnej szeroki i obejmuje zasadniczo: członków zarządu spółki, jej prokurentów, osoby zatrudnione w spółce na podstawie umów o pracę oraz osoby wykonujące na rzecz spółki w sposób regularny określone czynności na podstawie innych umów o charakterze cywilnoprawnym.

Jaki był cel wprowadzenia niniejszego przepisu?

W projekcie ustawy znajdującym się w druku sejmowym nr 1515 z dnia 23 sierpnia 2021 r.  Ministerstwo Aktywów Państwowych we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości podkreślają, iż przytoczone przepisy w omawianym art. 587¹ k.s.h. mają na celu ukształtowanie regulacji usuwając wątpliwości związane ze stosowaniem dotychczasowych norm zwłaszcza w zakresie terminu na przekazanie wspomnianych informacji.

Z kolei celem dodania art. 587¹ k.s.h. było to, aby pracownicy spółek nie lekceważyli zadań, do których są zobowiązani. Projektodawcy podkreślają, że poprzez wprowadzenie tego przepisu żądania rady nadzorczej zostaną odpowiednio zabezpieczone, ponadto niejako uwypuklając istotę poleceń dodano przepis z art. 18 § 2 k.s.h. mówiący o tym, iż skazanie osoby prawomocnym wyrokiem m. in.  za przestępstwo z art. 587¹ k.s.h. sprawia, iż nie może być ona członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem.

Wobec powyższego podkreślenie znaczenia rady nadzorczej w spółce oraz wydawanych poleceń w niniejszym przepisie zdecydowanie znajduje zastosowanie. Co prawda kara grzywny jest najłagodniejszą karą przewidzianą za przestępstwo w polskim ustawodawstwie, nie mniej jednak przy działaniu nieumyślnym – a więc działając lekkomyślnie albo niedbale najniższą karą, jaką przewiduje przepis jest 6.000 zł. Nie ulega wątpliwości, iż może być to dotkliwe dla sprawcy. Dodatkowo przy tym drugim działaniu może być zastosowana kara ograniczenia wolności, zdecydowanie bardziej dotkliwa, aniżeli kara grzywny.

Co z tajemnicą zawodową?

Interesującym jest fakt, iż w toku konsultacji nad projektem zmiany ustawy pojawiła się uwaga dotycząca zobowiązania do zachowania tajemnicy zawodowej, co zdecydowanie budzi wątpliwości. W tej kwestii Ministerstwo Aktywów Państwowych przedstawiło stanowisko, iż osoba zobowiązana do zachowania tajemnicy zawodowej nie będzie mogła mieć przypisanej winy za niniejszy czyn. Pod tym względem projektodawca wydaje się być wyrozumiały i respektuje prawa osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy.

Autor: Marta Szczeblewska