Zgodnie z art. 928 § 1 k.c. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
§ 2. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
Ustawodawca zdecydował, iż dokładnie od 15 listopada 2023 roku ww. przepisie zajdą duże zmiany. Został bowiem poszerzony krąg podmiotów wchodzących w skład ,,niegodności dziedziczenia” w postaci:
- uporczywego uchylania się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową,
- uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
Jednakże spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył. Przebaczenie musi nastąpić z tzw. dostatecznym rozeznaniem.
Celem powyższych zmian jest umożliwienie pozostałym spadkobiercom sprzeciwienia się sytuacji, gdy ewentualne korzyści ze spadku mogłaby uzyskać osoba niewykonująca obowiązków wynikających z innych przepisów.
Warto podkreślić, iż niegodność dziedziczenia wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego i spełniania odpowiednich przesłanek. Sprawę o niegodność dziedziczenia może zainicjować każdy, kto ma w tym interes. Z pozwem o uznanie za niegodnego dziedziczenia można wystąpić w terminie roku od dowiedzenia się o przyczynie niegodności. Niemniej jednak powództwo nie może zostać wytoczone później aniżeli w okresie 3 lat od chwili otwarcia spadku.
Nowe przepisy dotyczące postępowania spadkowe wejdą w życie od dnia 15 listopada 2023 roku i będą miały zastosowanie do spadków otwartych po dniu wejścia w życie ustawy. Kancelaria GRUBE oferuje pomoc prawną w powyższej materii.
