Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, potocznie nazywane „dyscyplinarką”, oznacza natychmiastowe zakończenie stosunku pracy, bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Zasady dotyczące zwolnienia dyscyplinarnego określa artykuł 52 §1 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim, pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trzech przypadkach tj. w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika przestępstwa w czasie trwania umowy, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie na zajmowanym stanowisku, jeśli przestępstwo jest oczywiste lub potwierdzone prawomocnym wyrokiem oraz zawinionej przez pracownika utraty uprawnień niezbędnych do wykonywania pracy na danym stanowisku.
Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych to najczęstsza podstawa do zwolnienia dyscyplinarnego. Dotyczy to sytuacji, w których pracownik swoim działaniem narusza zasady obowiązujące w zakładzie pracy lub działa na jego szkodę, np.: nie stawia się w pracy bez usprawiedliwienia, samowolnie opuszcza stanowisko pracy, odmowa wykonania polecenia służbowego.
Drugą przesłanką uzasadniającą zwolnienie dyscyplinarne jest popełnienie przestępstwa przez pracownika – o ile miało ono miejsce w trakcie trwania stosunku pracy, jest oczywiste (np. pracownik został złapany na gorącym uczynku) lub potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, a jednocześnie uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku.
Trzecim powodem może być zawiniona utrata uprawnień niezbędnych do wykonywania zawodu. Przykładem może być sytuacja, w której kierowca zawodowy traci prawo jazdy w wyniku prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości.
Warto pamiętać, że pracodawca ma miesiąc od dnia uzyskania informacji o przewinieniu pracownika, aby rozwiązać umowę bez wypowiedzenia. Wypowiedzenie to musi mieć formę pisemną, zawierać dokładne wskazanie przyczyny, określonej w Kodeksie pracy, a także informować pracownika o przysługującym mu prawie do odwołania się do sądu pracy.
Pracownik, który nie zgadza się z decyzją, może w ciągu 21 dni od otrzymania pisma złożyć odwołanie do sądu pracy. Jeśli sąd uzna, że zwolnienie było bezzasadne lub niezgodne z przepisami, może orzec przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach lub wypłatę odszkodowania. Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za miesiąc. Natomiast jeżeli pracodawca rozwiązał umowę o pracę w okresie wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas do upływu okresu wypowiedzenia.
