Nowelizacja przepisów procedury cywilnej z listopada 2019 roku wprowadziła do kodeksu postępowania cywilnego szereg zmian w zakresie sposobu zaskarżania orzeczeń i sporządzania ich uzasadnień. Jedną z nich stanowi luka legislacyjna nie pozwalająca na poddanie kontroli odwoławczej postanowienia Sądu II instancji oddalającego wniosek strony o zwolnienie od kosztów sądowych, o czym pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów.

Wprowadzone zmiany w kodeksie postępowania cywilnego z jednej strony zwolniły Sąd z obowiązku uzasadniania z urzędu wydawanych postanowień, z drugiej, uzależniły możliwość zaskarżenia postanowienia przez stronę od uprzedniego wystąpienia o jego pisemne uzasadnienie. Na skutek tych zmian, strona, która nie wystąpiła w ustawowym terminie o sporządzenie pisemnego uzasadnienia, pozbawiona została prawa do zaskarżenia tegoż postanowienia.

Zwięzłe powody rozstrzygnięcia w orzeczeniu.

Wraz ze zmianami wprowadzona została regulacja, która miała usprawnić procedurę cywilną. W treści art. 357 § 5 k.p.c. wprowadzono możliwość zawarcia przez Sąd w treści doręczanego stronie postanowienia/zarządzenia, zwięzłego uzasadnienia powodów rozstrzygnięcia.

“Wydając postanowienie, nawet niepodlegające zaskarżeniu, sąd może przy nim zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli mając na względzie okoliczności sprawy uzna, że pozwoli to na usprawnienie postępowania.”

Sytuacja taka występuję m. in w sytuacji, gdy Sąd wydaje zarządzenie o zwrocie pozwu i jednocześnie bez uprzedniego wystąpienia przez stronę o sporządzenie uzasadnienia wskazuje w treści zarządzenia zwięzłe motywy rozstrzygnięcia. Strona postępowania otrzymuje wówczas wraz z sentencją postanowienia informacje o powodach rozstrzygnięcia i – w przypadku opisanych braków –  może bez występowania o sporządzenie pisemnego uzasadnienia uzupełnić braki celem nadania sprawie dalszego biegu. Taka możliwość znacznie upraszała proces uzupełniania braków jakimi dotknięte było pismo procesowe. W normalnym trybie należałoby najpierw wystąpić o sporządzenia uzasadnienia i dopiero po analizie jego treści ustalić zakres braków, które podlegać będą uzupełnieniu.

Co jednak jeśli nie zgadzamy się z rozstrzygnięciem Sądu?

W praktyce procesowej występowały rozbieżne stanowiska co do dalszego postępowania w przypadku wydania orzeczenia zawierającego zwięzłe motywy rozstrzygnięcia. W procedurze cywilne ugruntowały się dwa odmienne stanowiska. Pierwsze dopuszczające możliwość wniesienia zażalenia na takie orzeczenie bez występowania o sporządzenie uzasadnienia na piśmie oraz drugie, zakładające, że wskazanie motywów rozstrzygnięcia nie zwalnia strony procesu z wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie pisemnego uzasadniania. Rozbieżne były tym samym sposoby liczenia terminu do wniesienia zażalenia.

Uchwała Sądu Najwyższego.

Zagadnienie zostało finalnie rozstrzygnięcie przez Sąd Najwyższy w sprawie rozpoznawanej pod sygn. akt: III CZP 38/20. Sąd Najwyższy w dniu 2 lipca 2021 roku uznał, że termin do wniesienia zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu, w którym wskazano zasadnicze powody rozstrzygnięcia, biegnie od dnia doręczenia uzasadnienia zgłoszonego na żądanie strony w terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia.

Treść w/w uchwały w sposób jednoznaczny określa, że przepisy procedury cywilnej nie pozwalają na utożsamianie zwięzłych motywów rozstrzygnięcia z pisemnym uzasadnieniem. Strona każdorazowo, gdy chce zaskarżyć orzeczenie Sądu, musi wystąpić o sporządzenie jego pisemnego uzasadnienia. Termin do wniesienia środka odwoławczego liczy się wówczas od dnia odebrania pisemnego uzasadnienia orzeczenia.

Masz pytania wątpliwości związane z procedurą cywilną? Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie z zakresu prawa cywilnego? Zapraszamy do kontaktu!