Scam jako jeden ze sposobów kradzieży tożsamości

W jednej z poprzednich publikacji przybliżyliśmy czym jest kradzież tożsamości oraz jakie mogą być jej konsekwencje. W ostatnim czasie notuje się coraz więcej przypadków oszustw internetowych, które kojarzone są przede wszystkim z utratą środków finansowych. Jedną z form takiego zjawiska jest scam. Jest on niczym innym jak internetową formą oszustwa, opartą na wzbudzeniu zaufania u potencjalnej ofiary celem uzyskania dostępu do jej konta, w sposób umożliwiający wykonywanie operacji bankowych. Scam w wielu przypadkach – najczęściej przy całkowitym braku świadomości ofiary – prowadzi również do nieuprawnionego wejścia w posiadanie danych osobowych.

 

Jak działają scamerzy?

Do oszustwa, o którym piszę, najczęściej wykorzystuje się różnego rodzaju komunikatory. Powszechnym sposobem wyłudzenia pieniędzy jest wykorzystanie tego, że potencjalna ofiara wystawia w sieci coś na sprzedaż. Po wystawieniu przedmiotu w serwisie sprzedażowym kontakt z potencjalną ofiarą nawiązywany jest w sposób niebudzący jakichkolwiek wątpliwości. Korespondencja rozpoczyna się od pytań o cenę i stan przedmiotu, aby finalnie, po wyrażeniu zainteresowania zakupem, skłonić ofiarę do kliknięcia w przesłany link. Link taki zazwyczaj opatrzony jest informacją, że sprzedaż się powiodła, a sprzedający musi zalogować się do systemu transakcyjnego celem przekazania pieniędzy i umówienia odbioru przesyłki przez opłaconego już kuriera. Scamerzy tworzą strony internetowe łudząco podobne do tych serwisów bankowych lub transakcyjnych. Automatyczne przekierowanie do strony banku prowadzić może do zainstalowania złośliwego oprogramowania i w efekcie do utraty środków finansowych. 

Nadal popularną formą scamu jest masowa wysyłka korespondencji w formie elektronicznej (SMS lub e-mail) lub bezpośredni kontakt telefoniczny. Potencjalna ofiara jest przekonana, że dzwoni do niej funkcjonariusz policji, pracownik bankowego działu bezpieczeństwa czy też inny urzędnik. Już samo przedstawienie się w ten sposób powoduje, że osoba będąca celem ataku wykonuje wszystkie polecenia sprawców. Dlaczego tak się dzieje? W kontaktach stosowane są różnego rodzaju zabiegi socjotechniczne, które szybko budują zaufanie ofiary w stosunku do przestępcy. Oszuści zazwyczaj komunikują, że kontaktują się ze względu na bezpieczeństwo ich rozmówców, co dodatkowo mobilizuje potencjalną ofiarę do wykonywania wydawanych poleceń.

 

Jedno oszustwo prowadzi do kolejnych

Klienci, którzy trafiają do naszej kancelarii, bardzo często padają ofiarami metod opisanych w powyżej. Najczęściej głównym powodem, w wyniku którego zgłaszają się do nas jest to, że stracili określoną ilość pieniędzy. Nie bagatelizując w żaden sposób dotkliwości przykrego zdarzenia i podejmując niezbędne kroki prawne zmierzające do odzyskania środków pieniężnych, uświadamiamy jednocześnie o tym, jakie jest ryzyko związane z możliwością wykorzystania pozyskanych w ten sposób danych w przyszłości. Coraz częściej nagłaśniane są przypadki, w których utracone w wyniku jednego tego typu oszustwa oszczędności stanowią jedynie niewielki procent finalnego uszczerbku w majątku klienta, którego dane trafiły w niepożądane ręce.

Zakładając konto w banku czy w serwisie transakcyjnym podajesz szereg danych osobowych, które niezbędne są w świadczeniu konkretnej usługi przez bank, sklep internetowy czy platformę sprzedażową. Dane te wraz z rozwojem nowych technologii coraz częściej gromadzone są w założonych profilach, które dla wygody użytkowania umożliwiają ich bieżącą zmianę. Tracąc lub współdzieląc dostęp do swoich kont i profili, umożliwiasz skopiowanie wszystkich danych tam zgromadzonych – a następnie wielokrotne ich wykorzystanie.

 

Jak się zabezpieczyć przed scamem?

Istnieje kilka metod ograniczenia ryzyka padnięcia ofiarą kradzieży tożsamości. Przede wszystkim nigdy nie instaluj żadnego oprogramowania, jeśli nie masz absolutnej pewności co do intencji oczekującego takich działań. Jeśli otrzymasz niespodziewany telefon, w którym ktoś proponuje Ci zarządzanie oszczędnościami, pamiętaj: istnieje duże prawdopodobieństwo, że działania takie nie będą podejmowane w Twoim interesie. Jeśli podejrzewasz, że masz do czynienia z oszustem, natychmiast zakończ rozmowę. Zawsze masz możliwość weryfikacji firmy, która oferuje Ci pomoc w inwestowaniu Twoich oszczędności. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby przerwać rozmowę i to zrobić, a następnie – jeśli będziesz zainteresowany, a źródło oferty wiarygodne – wrócić do dyskusji z właściwym konsultantem. W tych sprawach zdecydowanie lepiej być przesadnie ostrożnym niż coś przeoczyć. 

Co powinno budzić naszą czujność? Z pewnością wszelkie „wyjątkowo szczęśliwe zbiegi okoliczności” – oferty produktów w bardzo atrakcyjnych cenach, niespodziewane nagrody za rzekomy udział w konkursach (ostatnio bardzo powszechne zjawisko w serwisie Instagram), historie o spadku od dalekiej rodziny, który otrzymać można wyłącznie po wpłaceniu prowizji/podatku lub innej opłaty mającej stanowić podstawę do uruchomienia środków. Zdarzają się fałszywe prośby o wsparcie finansowe, w których płatność możliwa jest wyłącznie za pomocą udostępnionej karty kredytowej. W okresach wzmożonych zakupów (np. Święta) popularne staje się rozsyłanie wiadomości SMS oraz e-maili informujących o potrzebie dopłaty niewielkiej kwoty do przesyłki kurierskiej czy pilnej konieczności zmiany adresu dostawy. Bywają również rozsyłane informacje o tym, że wyłączony zostanie prąd lub gaz – chyba że dokona się płatności, oczywiście klikając we wskazany link…

 

Działaj szybko!

Jak wcześniej wspomniałem, jedno oszustwo często otwiera drzwi do kolejnych. W następstwie wykorzystania zaufania sprawcy uzyskują dostęp do danych osobowych ofiary zapisanych w systemach bankowości elektronicznej czy też na kontach w sklepach i portalach internetowych. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja. 

Jeśli padniesz ofiarą scamu, jakkolwiek nie jest to trudna sytuacja, pamiętaj: otrząśnij się i działaj, aby ograniczyć dalsze straty. Możesz skorzystać ze wsparcia specjalistów – ktoś, kto dobrze orientuje się w temacie, pomoże Ci zabezpieczyć się przed kolejnymi oszustwami i zablokować scamerów.