Testament ustny – jakie powinien spełniać warunki?
W jednym z poprzednich artykułów pisaliśmy o testamentach i warunkach jakie powinny spełniać dla swojej ważności. Testament ustny to szczególna forma rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutekszczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione,spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków (art. 952 § 1 kodeksu cywilnego).
Czym jest obawa „rychłej śmierci”?
Jest to stan, który według wiedzy medycznej lub zasad doświadczenia życiowego może wskazywać na wystąpienie zdarzenia prowadzącego do nagłej śmierci testatora. Przyjmuje się jednocześnie, że sam wiek testatora, choćby zaawansowany, nie może być uznawany zauzasadniający obawę rychłej śmierci. Szczególne okoliczności uniemożliwiające lub utrudniające sporządzenie testamentu zwykłego zawszę będą podlegać indywidualnej ocenie. Co jednak ważne, okoliczności te muszą wyłączać lub utrudniać sporządzenie testamentu w każdej formie zwykłej.
Jak spisać testament ustny ?
Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo inna osoba spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie. Pismo tak sporządzone musi oddawać treść rozporządzeńtestatora, co oznacza, że z jego treści musi wynikać jaka była ostatnia wola spadkodawcy. Nie jest wystarczające wskazanie samego faktu dokonania rozporządzenia w obecności świadków, bez wskazania treści rozporządzenia. Opatrzenie pisma datą oświadczenia spadkodawcy jest istotne dla potrzeby określenia czy wystąpiły przesłanki dopuszczające sporządzania testamentu w takiej formie.
Co w przypadku, gdy pismo stwierdzające treść testamentu ustnego nie zostało sporządzone lub jego sporządzenie nastąpiło po upływie rocznego terminu?
Ustawodawca przewidział alternatywne rozwiązanie pozwalające na ustalenie treści testamentu ustnego. W przypadku, gdy treść testamentu ustnego nie została stwierdzona na piśmie, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków. Termin ten uznaje się za dochowany, jeśli przed jego upływem do sądu zostało wniesione pismo zawiadamiające o sporządzeniu przez spadkodawcę testamentu ustnego lub wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – oba pisma ze wskazaniem świadków testamentu ustnego – ich imion,nazwisk i adresów. W sytuacji takiej bez znaczenia pozostaje okoliczność, że ewentualne przesłuchanie świadków nastąpi już po upływie wspomnianego terminu.
Stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu ustnego możliwe jest wyłącznie na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
