Sztuczna inteligencja (AI) staje się częścią codziennego życia, wprowadzając rewolucyjne zmiany w edukacji, pracy i interakcji społecznej. Wraz z jej rosnącą dostępnością pojawiają się jednak zagrożenia. Szczególnie rysuje się uzależnienie od AI, które może negatywnie wpływać na młode pokolenie, prowadząc do zaniku kluczowych kompetencji, takich jak krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów i samodzielne zdobywanie wiedzy.
Coraz częściej narzędzia AI są wykorzystywane do automatyzacji zadań intelektualnych – od tworzenia esejów, przez rozwiązywanie zadań matematycznych, po analizę danych. Młodzi ludzie, przyzwyczajeni do szybkich i precyzyjnych odpowiedzi dostarczanych przez AI, mogą z czasem tracić zdolność do samodzielnego rozumowania i analizowania problemów.
Ryzyko: Utrata zdolności krytycznego myślenia i kreatywności.
Przykład: Uczeń / student, korzystający wyłącznie z AI do rozwiązywania zadań, może nie rozumieć procesów stojących za odpowiedzią, co skutkuje brakiem przygotowania
do sytuacji, gdy AI zawiedzie.
Erozja umiejętności rozwiązywania problemów. AI często dostarcza gotowe rozwiązania, co z jednej strony oszczędza czas, ale z drugiej strony ogranicza praktyczne uczenie się poprzez działanie. Rozwiązywanie problemów wymaga wysiłku
i wielokrotnego próbowania różnych podejść – proces ten jest nieodzowny dla rozwoju intelektualnego.
Ryzyko: Spadek umiejętności logicznego myślenia i zdolności adaptacji
w nieprzewidywalnych sytuacjach.
Przykład: Młodzi programiści polegający na AI w pisaniu kodu mogą nie rozwijać intuicji w rozwiązywaniu błędów w systemach.
AI rozwija przyzwyczajenia do natychmiastowych rozwiązań. Kiedy każda odpowiedź jest na wyciągnięcie ręki, motywacja do poszukiwania wiedzy może maleć. Proces zdobywania wiedzy, obejmujący czytanie, badanie i eksplorowanie, zostaje zastąpiony przez bierne konsumpcje treści.
Ryzyko: Brak zrozumienia i umiejętności integracji wiedzy z różnych dziedzin.
Przykład: Korzystanie z AI do przygotowania prezentacji bez zrozumienia podstawowej wiedzy na dany temat.
Spłycenie relacji społecznych i współpracy. Narzędzia AI nie tylko wykonują zadania, ale również imitują interakcje społeczne. Używane jako substytut relacji międzyludzkich, mogą prowadzić do ograniczenia umiejętności komunikacyjnych i pracy zespołowej.
Współczesne narzędzia AI oferują gotowe rozwiązania w wielu dziedzinach, co może prowadzić do zaniedbania nauki podstawowych umiejętności, takich jak pisanie, liczenie czy język obcy. Bez tych podstaw, młodzi ludzie stają się bardziej zależni od technologii.
Jak przeciwdziałać uzależnieniu od AI? Niestety to katalog działań, które wręcz wydają się oczywiste.
- Edukacja cyfrowa – Wprowadzenie programów uczących świadomego korzystania z technologii i podkreślających wartość samodzielności.
- Rozwój krytycznego myślenia – Zwiększenie nacisku na naukę analizy, syntezy i weryfikacji informacji.
- Balans między technologią a tradycyjnym nauczaniem – Zachęcanie do korzystania z książek, pracy w grupach i aktywności praktycznych.
- Ustawodawstwo i regulacje – Tworzenie regulacji zapewniających odpowiedzialne wykorzystanie AI w edukacji.
- Promowanie samodzielność – Wdrażanie zadań, które wymagają od uczniów indywidualnego wysiłku.
Sztuczna inteligencja powinna być postrzegana jako narzędzie wspierające rozwój, a nie zastępujące ludzki wysiłek intelektualny.
